Ponidzie to raj dla sympatyków ziół. Czyste powietrze, nieskażona gleba i łąki bogate w aromatyczne, dziko rosnące rośliny lecznicze. Niewielki region w województwie świętokrzyskim to największe polskie zagłębie ziół.
Zielone łąki Ponidzia
U stóp Gór Świętokrzyskich, pomiędzy Chęcinami i Nowym Korczynem, nad brzegami Nidy rozpościera się dzikie Ponidzie. Tradycje rolnicze regionu sięgają tu nawet 7,5 tysiąca lat. Ludzie żyjący tu od wieków cenili lecznicze właściwości dziko rosnących ziół. Na czystych łąkach można tu spotkać choćby miłka lekarskiego, pokrzywę, nagietek czy rumianek.
Warto także wspomnieć, że całe województwo świętokrzyskie słynie z ziołolecznictwa. Wszytko, dzięki benedyktynom, którzy już około roku tysięcznego, w klasztorze na szczycie Łysej Góry, trudnili się leczeniem ziołami, wykorzystując w pracy rośliny znalezione w okolicznych lasach.
Uprawa ziół na wielką skalę
Niestety, wraz z industrializacją wiedza na temat wyjątkowej mocy ziół słabnie. Dziś już niewielu potrafi odróżnić poszczególne rośliny. Na szczęście potencjał przyrodniczy Ponidzia postanowili wykorzystać plantatorzy. Ekologiczne hodowle ziół w tym regionie mają nawet po kilkadziesiąt lat. W powiecie pińczowskim znajduje się jedyna w Polsce i jedna z największych w Europie upraw lipy. Hodowlą ziół trudnią się także okoliczni rolnicy, którzy skupują wyhodowane rośliny u okolicznych plantatorów.
Miłek wiosenny – znak rozpoznawczy regionu
Ziele miłka wiosennego to duma Ponidzia. Jest to niewielka roślina o delikatnych, żółtych kwiatach, która upodobała sobie gleby tego regionu. Jej lecznicze właściwości cenione są w leczeniu schorzeń nerek i serca. Zioło może być także zażywane na uspokojenie. Zawiera ono cenne dla organizmu glikozydy kardenolidowe (pozytywnie wpływające na pracę mięśnia sercowego), a także witeksynę oraz luteolinę (flawonoidy roślinne). Trzeba zaznaczyć, że surowcem lekarskim jest jedynie kwitnące ziele miłka. Spożycie innych części rośliny może spowodować silne zatrucie. Dlatego nie zaleca się amatorom korzystać z roślin znalezionych na polach lub tych hodowanych w ogródkach.
To stąd bierze się mięta!
Ponidzie to także region, w którym najurodzajniej w Polsce rośnie mięta o wartościowych właściwościach leczniczych. W zioło to plantacje regionu zaopatrują nie tylko ojczyznę, ale i wiele innych państw na całym świecie. Co roku 15 sierpnia, w Święto Matki Boskiej Zielnej, we Wrocieryżu organizowane jest wielkie „Święto Mięty”. Wszystko dlatego, że ceniona za swój wyjątkowy smak i intensywny aromat mięta z Pińczowa została wpisana na „Listę Produktów Tradycyjnych”. Warto wspomnieć także, że jednym z regionalnych ziołowych przysmaków województwa świętokrzyskiego jest „Kamcia”. Jest to 70% nalewka przygotowywana na bazie liści mięty.
Lawendowe pola
Zalewie 25 km od Buska-Zdroju, nieopodal Nowego Korczyna, położona jest wieś Winiary Dolne. Największą atrakcją tej niewielkiej miejscowości są lawendowe wzgórza – wielkie połacie ziemi pokryte fioletowym kwieciem. Odwiedzać tę okolicę można nie tylko zrobić doskonałe zdjęcia na tle sięgającej po horyzont lawendy, ale także wdychać charakterystyczny słodkawy zapach rośliny i podziwiać uwijające się pośród roślin owady.
Lawenda jest znana ze swoich właściwości leczniczych. Zioło to jest jednym z najpopularniejszych surowców, z których wytwarzane są olejki eteryczne. Roślina ceniona jest za swoje działanie uspokajające, a także łagodzenie podrażnień i stanów zapalnych skóry.
Kuchnia pachnąca ziołami
Rośliny z aptecznego zielnika na stałe wpisały się w kulinarną charakterystykę Ponidzia. Kucharze wykorzystują ich świeże liście i kwiaty nie tylko jako dekorację, ale także przyprawiają nimi potrawy. Dania pachnące grzybami, owocami lasu i ziołami.